Satış İade, Muhasebe Kayıtları Ve Özellikli Durumlar

Satılan malın iade alınması ve sonrasındaki muhasebe kayıtlarında ki özellikli konulardan örnekler vererek açıklamaya çalışalım.

Özellikli Durumlar:

1-      İade alınan malın satış işlemi üzerinden” Geçici Vergi” dönemi geçmiş ve “Satılan Mallar Maliyet” lerinin tespit edilmiş olması veya envanter yöntemi olarak “Sürekli Envanter Yöntemi” kullanılarak her kayıttan sonra veya günlük, haftalık, aylık olarak satış maliyetinin ilgili hesaplara aktarılarak kapatılmış olması

2-      İadeye konu olan satışın üzerinden yıl geçmiş olması ve yeni yıl içerisinde iade alınması

İade işlemlerimizde kullanacağımız satış kaydımız;

Acar A.Ş. 15.04.2013 tarihinde Koç LTD şirketine kredili olarak 30.000,00 TL + KDV tutarında mal satmıştır.

Yukarıda bahsettiğimiz özellikli durumlar dışında normal gelişen satılan malın iade alınması muhasebe kaydı;

Koç LTD ŞTİ. 16.06.2013 tarihinde daha önceden aldığı malın 10.000,0 TL lik kısmını Acar A.Ş. ye iade etmiştir.

Geçici vergi dönemlerinde satılan malların maliyetinin tespit edilmesinde “610 Satıştan İadeler (-)” hesabının borç kalanı “600 Yurtiçi Satışlar” hesabının alacak bakiyesini düzenleyici hesap olması niteliği ile dengeler ve dönem sonu itibari ile iade alınan malın bedeli stoklar hesabına girmiş olur.

1-    a) Satışın üzerinden bir geçici vergi dönemi geçmiş ve satılan malların maliyetleri hesaplanarak “621 Satılan Tic. Malların Maliyeti” hesabına borç yazılmış ve dönem gelirinin tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınmış,

        b) Maliyet hesaplamalarında Sürekli Envanter yöntemini kullanılıyor ise;

Satışların maliyeti hesaplamasında dikkate alınmış satışın, iade alınmasında 153 Ticari Mallar Hesabına borç kaydı yapılarak hesabın kalanı ile gerçek stoklar arasında uyum sağlanmış olacaktır. Aksi halde stoklarda kalması gereken tutar 621 Ticari mallar maliyeti hesabında görünecek ve matrah farkı meydana gelecektir.

2-      İadesi Alınan Malın Satışının önceki yıl yapılmış olması;

Yılsonu itibari ile kesinleşmiş mali tablolardan sonra yeni yıl içerisinde iade alınan mal, artık iade değil de yeni bir mal alımı gibi değerlendirilerek bu şekilde kayıtlara alınmalıdır.

SMMM Eyüp Koç